Τι είναι οι πέτρες στο νεφρό (νεφρολιθίαση);
Ως νεφρολιθίαση χαρακτηρίζεται η παρουσία λίθων στην ανώτερη αποχετευτική μοίρα του ουροποιητικού συστήματος. Οι λίθοι αποτελούνται από κρυστάλλους που υπάρχουν φυσιολογικά στα ούρα. Ο λίθος μπορεί να βρίσκεται σε κάλυκα του νεφρού, στην πύελο του νεφρού ή να καταλαμβάνει πύελο και κάλυκες (κοραλλιοειδής λιθίαση). Όταν βρίσκεται σε κάλυκα συνήθως είναι ασυμπτωματικός. Όταν είναι στην πύελο, φράζει την έξοδο των ούρων από τον νεφρό προς τον ουρητήρα, με αποτέλεσμα τη συσσώρευση ούρων υπό πίεση μέσα στον νεφρό. Αυτή η κατάσταση (αύξηση της ενδονεφρικής πίεσης) εκδηλώνεται με κολικό του νεφρού που είναι και το κύριο σύμπτωμα της νεφρολιθίασης. Ο κωλικός του νεφρού είναι ένας έντονος και ανυπόφορος πόνος στην περιοχή του νεφρού, που δεν υποχωρεί σε κανένα σχεδόν παυσίπονο και συνοδεύεται από μετεωρισμό, τάση για εμετό και ενίοτε εμετό. Η θεραπεία είναι συντηρητική ή επεμβατική και εξαρτάται από τη μορφή, το μέγεθος, το βάρος, τη σύσταση του κάθε λίθου και την βλάβη που έχει προκαλέσει στο νεφρό.
Ποια η κατάλληλη θεραπεία για την αντιμετώπιση πετρών στα νεφρά;
Οι μη επεμβατικές επιλογές που έχουμε να αντιμετωπίσουμε τους νεφρικούς λίθους είναι:
- Παρακολούθηση όταν αυτοί είναι μικρού μεγέθους κάτω του 1 εκατοστού και δεν προκαλούν απόφραξη ή συμπτώματα. Αυτή η προσέγγιση αφορά ασθενείς με καλή συμμόρφωση στην παρακολούθηση.
- Εξωσωματική λιθοτριψία Λίθοι μέχρι 1,5 εκατοστό είναι υποψήφιοι για εξωσωματική λιθοτριψία, μία μέθοδος ανώδυνη χωρίς την ανάγκη αναισθησίας και μη επεμβατική με καταγεγραμμένα μεγάλα ποσοστά θραύσης των λίθων. Η στόχευση των λίθων γίνεται με ακτινοσκόπηση ή με την βοήθεια υπερήχων. Το μειονέκτημα της μεθόδου είναι ότι σκληροί και μεγάλοι λίθοι συνήθως δεν ανταποκρίνονται και ότι δεν μπορεί να επαναληφθεί συνήθως πάνω από τρεις φορές για την αποφυγή βλάβης των νεφρών. Εάν η ESWL δεν είναι αποτελεσματική τότε προχωράμε σε ενδοσκοπικές –ελάχιστα επεμβατικές μεθοδους.
Ποιες οι ενδείξεις για επεμβατική-χειρουργικές προσεγγίσεις στην λιθίαση του ουροποιητικού;
- Όταν ο νεφρικός πόνος-κολικός δεν μπορεί να ελεγχθεί με φαρμακευτική αγωγή.
- Όταν ο λίθος μπλοκάρει την απορροή των ούρων από το νεφρό ως την ουροδόχο κύστη προκαλώντας μεγάλη υδρονέφρωση για παρατεταμένο χρονικό διάστημα με ή χωρίς την παρουσία πόνου (κίνδυνος καταστροφής του νεφρού ή όταν η παραπάνω κατάσταση (υδρονέφρωση) περιπλέκεται με λοίμωξη.
- Όταν υπάρχουν νεφρικοί λίθοι που μεγαλώνουν με μεγάλη ταχύτητα, με αυξημένο κίνδυνο η αφαίρεση αυτών των λίθων να μη μπορεί να γίνει ενδοσκοπικά ή με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, όταν αυτοί υπερβούν ένα συγκεκριμένο όριο μεγέθους.
- Όταν ο λίθος είναι πολύ μεγάλος και στατιστικά η φυσιολογική αποβολή του είναι σχεδόν αδύνατη
Οι επεμβατικές επιλογές για την αφαίρεση των λίθων κατά περίπτωση μεγέθους και θέσης είναι:
- LASER λιθοτριψία σε λίθους νεφρικής πυέλου ή καλύκων ή ουρητήρα οποία καταστρέφει όλων των ειδών τους λίθους (σκληρούς και μαλακούς) και ειδικά με τη χρήση του εύκαμπτου ουρητηροσκοπίου για λίθους ως 2-2,5 εκατοστά.
- Διαδερμική λιθοτριψία PCNL: τεχνική στην οποία εισέρχεται διαμέσου του πλάγιου κοιλιακού τοιχώματος ειδικό νεφροσκόπιο και με τη χρήση laser ή βαλιστικών λιθοτριπτών αφαιρούνται μαγάλοι λίθοι άνω των 4-5 εκατοστών ή κοραλλιώδεις λίθοι που καταλαμβάνουν όλο ή μέρος του νεφρού. Η μέθοδος αν και επεμβατική παρέχει τα καλύτερα αποτελέσματα για επιπλεγμένους λίθους με την αποφυγή της μεγάλης ανοικτής χειρουργικής αφαίρεσης των λίθων όπως γινόταν πριν από είκοσι χρόνια.